Alfa Romeo 85A ‘Freccia del Carnaro’: Το γρηγορότερο ΚΤΕΛ του Κόσμου

H Alfa Romeo φημίζεται για τα όμορφα και γρήγορα αυτοκίνητα της που μας χάρισε στη μεγάλη ιστορία της ως τώρα. Προπολεμικά μάλιστα ήταν τα αυτοκίνητα της ελίτ, πανάκριβα και με επιδόσεις supercar, ενώ δεν ήταν σπάνια τα One Off, τα αυτοκίνητα που κατασκευάζονταν στο χέρι από κάποιο καλλιτέχνη carrozziere, κατόπιν παραγγελίας μεγαλοβιομηχάνων η γαλαζοαίματων.

Για μια μεγάλη περίοδο όμως η φίρμα από το Milano παρήγαγε και επαγγελματικά οχήματα, από τρακτέρ μέχρι βαρέα φορτηγά και λεωφορεία. Μάλιστα μέχρι πριν από δυο δεκαετίες περίπου στην Αθήνα κυκλοφορούσαν τρόλεϊ της Alfa Romeo, μέρος των πολεμικών αποζημιώσεων που κατέβαλε η Ιταλία στην Ελλάδα μετά τον ΒΠΠ.

Αυτό που όμως έχει ξεφύγει από τα radar των περισσότερων Alfisti είναι ότι η Alfa Romeo έφτιαξε και ένα …One Off λεωφορείο. Ένα πραγματικό αριστούργημα που είχε σκοπό να καλύψει διαδρομές σε χρόνο ρεκόρ, ταχύτερα ακόμα και από το τραίνο.

Η ιδέα ανήκε στον επιχειρηματία Rodolfo Grattoni, ιδρυτής της εταιρείας λεωφορείων S.A. Grattoni, με έδρα το Fiume, τη σημερινή Rijeka της Κροατίας, που τότε όμως ανήκε στην Ιταλική επικράτεια. Ήδη από το 1927 η γραμμή λεωφορείων ‘Direttissima‘ του Grattoni κάλυπτε τη γραμμή μέσω της Εθνικής Οδού SS14 απο Trieste προς το Fiume με μεγάλη επιτυχία, αλλά ο Ιταλός επιχειρηματίας ήθελε να προσφέρει μια ακόμα πιο ξεχωριστή υπηρεσία, μια πραγματικά υπερταχεία συγκοινωνία με λεωφορεία υψηλών ταχυτήτων.

Ο Grattoni εκμεταλλεύτηκε το γεγονός ότι ο σιδηρόδρομος δεν είχε απ’ευθείας γραμμή, αναγκάζοντας τους επιβάτες να χρησιμοποιούν συνδυαστικά δύο περιφερειακές γραμμές, με αλλαγή αμαξοστοιχίας, καλύπτοντας πολλά περισσότερα χιλιόμετρα.
Έτσι, παρ’ότι για μεγάλα κομμάτια το οδικό δίκτυο ήταν ακόμα ημιτελές, τα λεωφορεία της εταιρείας του ήταν πιο αξιόπιστα και πιο γρήγορα.

Το 1934 o Grattoni, εκμεταλλευόμενος την υστεροφημία που χάρισε η ταχύτητα των λεωφορείων του και για να τονίσει ακόμα περισσότερο τo χαρακτήρα express της εταιρείας, παρήγγειλε από την Fiat και την Alfa Romeo δύο υπερταχεία λεωφορεία με αεροδυναμικό σχεδιασμό και ισχυρούς κινητήρες, ώστε καλύπτουν τη διαδρομή σε μία ώρα λιγότερο απ’ότι τα συμβατικά οχήματα που διέθετε ως τότε.

Εικόνα του ‘Freccia del Carnaro’ από διαφημιστική μπροσούρα

Το δρομολόγιο με τα νέα οχήματα τότε άλλαξε όνομα και έγινε ‘Freccia del Carnaro‘, δηλαδή ‘Βέλος του Καρνάρο‘ από το τοπωνύμιο της περιοχής που διέσχιζαν.

Σαν βάση για το Alfa Romeo επιλέχθηκε το φορτηγό Tipo 85 του 1934. Το σασί και τα μηχανικά μέρη μεταφέρθηκαν από το Portello στην Carrozzeria Macchi ενώ το αντίστοιχο Fiat στην Carrozzeria Orlandi. Τα αμαξώματα ήταν τύπου ‘stream line‘ με χαμηλή οροφή, επικλινές παρμπρίζ και χυτή αεροδυναμική ουρά, για το Alfa Romeo μάλιστα η πηγή έμπνευσης ήταν η κομψότατη 6C 2300.

Το πανέμορφο αεροδυναμικό τελείωμα του Freccia del Carnaro

Δυστυχώς για το Fiat δεν υπάρχουν φωτογραφίες και επιπλέον πληροφορίες, καθώς το όχημα χάθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου και είναι άγνωστη η τύχη του, κανείς δεν ξέρει καν αν έμεινε σε Γιουγκοσλαβικό έδαφος όταν η Ιταλία απώλεσε το Fiume.

Ο κινητήρας F6M 317E του Alfa Romeo 85 ‘Freccia del Carnaro’, όπως ήταν η πλήρης ονομασία του, ήταν ένας Diesel εν σειρά εξακύλινδρος με προθάλαμο 11.560 κ.εκ. και απόδοσης 120 ίππων καθιστώντας το λεωφορείο του Grattoni το ταχύτερο της Ευρώπης, και μάλλον του κόσμου, εκείνη τη χρονική περίοδο.
Η εργοστασιακή εκδοχή του λεωφορείου Alfa Romeo 85, με βαρύτερο σασί και περισσότερες θέσεις αλλά και σαφέστατα χειρότερο αεροδυναμικά αμάξωμα είχε νικήσει τον αγώνα Επαγγελματικών Οχημάτων Roma-Brusselles-Paris του 1935, άρα εύκολα συμπεραίνει κανείς ότι το ‘Freccia del Carnaro’ θα ήταν ακόμα ταχύτερο.

Το συμβατικό Alfa Romeo 85A

Τα ‘Βέλη του Καρνάρο‘ πραγματοποιούσαν 3 διαδρομές ημερησίως (07:45 – 13:45 και 19:00) που εκκινούσαν ταυτόχρονα από Trieste και Fiume και έφταναν στο προορισμό τους σε 1 ώρα και 20 λεπτά, μια ολόκληρη ώρα λιγότερο από τα κανονικά λεωφορεία και πάνω από μια ώρα λιγότερη σε σχέση με τη πολύπλοκη διαδρομή με το τραίνο.

Ο κόσμος της συνοριακής περιοχής της Ιταλίας αγκάλιασε γρήγορα το εγχείρημα αφού , πέρα από τη ταχύτητα, ένας ακόμη λόγος  ήταν η παροιμιώδης ακρίβεια των δρομολογίων. Είναι χαρακτηριστικό πως στο σημείο συνάντησης των οχημάτων στη μέση της διαδρομής στο Castelnuovo d’ Istria τo μέγιστο επιτρεπόμενο περιθώριο διαφοράς ήταν το 1 λεπτό!

Το εισιτήριο με το ‘Freccia del Carnaro‘ ήταν βέβαια ακριβότερο από το κανονικό, 25 λιρέτες αντί για 20 οπότε σε αντιστοιχία ήταν περίπου όπως σήμερα είναι ακριβότερο το εισιτήριο με το τραίνο ‘Freccia Rossa‘ σε σχέση με την κανονική ταχεία αμαξοστοιχία.

Με την επίταξη των οχημάτων από τον Ιταλικό Στρατό στην έναρξη του Β’Π.Π. τα ίχνη των δύο ‘Freccia del Carnaro‘ χάθηκαν, και ακόμα και η ίδια η διαδρομή ακυρώθηκε όταν τελικά η Ιταλία παραχώρησε το Fiume στη Γιουγκοσλαβία, και έπειτα στην αυτόνομη Κροατία για να μετονομαστεί σε Rijeka.
H εταιρεία του Grattoni πάντως επέζησε του πολέμου και μεταφέρθηκε στο Milano απ’όπου συνέχισε να λειτουργεί με συμβατικά όμως λεωφορεία μέχρι τις αρχές του ’70, όποτε και η ανάπτυξη του σιδηρόδρομου αλλά και των εγχώριων αερογραμμών περιόρισαν σημαντικά το κύκλο εργασιών της οδηγώντας την στο κλείσιμο.

Σήμερα η γραμμή ‘Freccia del Carnaro’ αναβιώνει μια φορά το χρόνο από τη λέσχη inBUS των φίλων του ιστορικού λεωφορείου της περιοχής.

Νίκος Κουμπής