Εδώ και καιρό θέλω να γράψω κάτι για την Lancia, η αλήθεια είναι ότι η ιστορία της είναι πλούσια από ανθρώπους και γεγονότα που σημάδεψαν την αυτοκινητιστική ιστορία. Πρωτοποριακές ιδέες και τόλμη για την εφαρμογή τους στην παραγωγή καθώς και έντονη αγωνιστική δραστηριότητα δίνουν την αφορμή όχι για ένα αλλά για …εκατόν ένα άρθρα και πάλι κανένα από αυτά να μην είναι για την integrale.
Ε ναι, το πρώτο πράγμα που έρχεται στο νου του 99% του κόσμου όταν ακούν την λέξη Lancia είναι το κοντό hatchback που πήρε αναβολικά και σάρωσε στα rallies, εγώ όμως σκέφτομαι κατευθείαν την κτηνώδη και αδάμαστη S4 με τον ιπτάμενο Φινλανδό Henri Toivonen στα πηδάλια.
Ήταν η εποχή του Group B, χρυσή για τους θεατές και κολασμένη για τους πιλότους, που καλούνταν να τιθασεύουν 600+ άλογα με τεράστιο turbo lag και μεταξόνια supermini στο χώμα, και σε δρόμους που έγλυφαν αιχμηρά βράχια και αψηφούσαν γκρεμούς.
Παράνοια!
Ήταν η εποχή που οι θεατές κατέκλυζαν τις ειδικές διαδρομές κατά δεκάδες χιλιάδες, η εποχή που τα θηρία δεν είχαν σχεδόν ποτέ πρόσφυση και απλά πλάναραν από στροφή σε στροφή σε ένα ατελείωτο χορό πλαγιολισθήσεων και αλμάτων.
Ήταν η εποχή που δεν ήξερες ποιον να πρωτοθαυμάσεις: Rohrl, Vatanen, Kankkunen, Valdegard, Blomqvist, Alen, Biasion, Mouton…το 90% του ταλέντου όλης της ιστορίας των rallies μέσα σε μια δεκαετία, και ανάμεσα τους ο Ayrton Senna τους (η μάλλον ο Stefan Bellof τους): ο Henri Toivonen.
Δεν έχω σκοπό να αντιγράψω όλο το palmares του από την εποχή των Kart (η μεγάλη των χεράδων σχολή), και τις νίκες στις πίστες στις μικρές φόρμουλες, αλλά απλά αναφέρω ότι η οικογένεια του των είχε πιέσει να αφήσει τα σιρκουί για τα rallies, γιατί θεωρούσαν τα αυτοκίνητα με τους κλωβούς ασφαλείας και την οροφή ασφαλέστερα από τα μονοθέσια της F1…αν δεν είναι ειρωνικό αυτό, δεν ξέρω τι θα ήταν.
Την πρώτη φορά που έκανε γνωστό το όνομα του ήταν στις 1000 Λίμνες του 1978, όταν μετέτρεψε σε αεροπλάνο ένα Chrysler Avenger και το έφερε στην 5η θέση γενικής κατάταξης.
Από εκεί και πέρα μια σειρά από ιδιωτικές και ημι-ιδιωτικές συμμετοχές με Ford, Porsche και Chrysler γέμισαν το βιογραφικό του με δύο πράγματα: εντυπωσιακές εξόδους η κορυφαίους τερματισμούς, μπροστά ακόμα και από εργοστασιακά πληρώματα. Ανάμεσα σε αυτές τις συμμετοχές υπήρχε και μια με εργοστασιακό Fiat 131 Abarth που του παραχώρησε ο Cesare Fiorio, που ήταν και προσωπικός φίλος του πατέρα του.
Παρά τις ολικές καταστροφές και τις ζημιές εκατομμυρίων που προκαλούσε όμως, είχε γίνει ο αγαπημένος των θεατών, ήταν το ζωηρό παιδί με το μεγάλο χαμόγελο που έπαιζε με το αυτοκίνητο του, που το διασκέδαζε και δεν έλεγε να σηκώσει το πόδι από το γκάζι αν δεν έσπαγε τα όρια, τα δικά του η του αυτοκινήτου.
o Toivonen με Sunbeam Lotus
Το 1980 πήρε το βάπτισμα του πυρός σαν εργοστασιακός οδηγός της Sunbeam Lotus μαζί με τον Guy Frequelin. Με το μικρό και –σχετικά- αδύναμο Lotus θα γίνει και ο νεότερος νικητής σε αγώνα rally, κερδίζοντας το RAC σε ηλικία 24 ετών.
Η πρώτη νίκη μπροστά απο τον Mikkola
To 1982 και το 1983 τρέχει με την Opel Team Rothmans όπου είχε σαν team mate τον Walter Rohrl, εκείνα τα δύο χρόνια είναι γεμάτα απογοητεύσεις ,γιατί ενώ ήταν πολλές φορές ταχύτερος από τον Γερμανό, μια σειρά από εγκαταλείψεις και ατυχήματα δεν απέφεραν ποτέ τα πολυπόθητα αποτελέσματα.
Το 1984 όμως έφτασε στη δεύτερη θέση του Πανευρωπαϊκού Πρωταθλήματος, ένας άθλος όχι μόνο γιατί συμμετείχε με την προβληματική και αναξιόπιστη Porsche 911 της Rothmans Team αλλά κυρίως γιατί την μεγαλύτερη περίοδο της χρονιάς χρησιμοποιούσε πατερίτσες εξαιτίας ενός ατυχήματος στα Kart.
Στο τιμόνι της Porsche 911
Η λόξα για την ταχύτητα και το σθένος του Henri του άνοιξαν την πόρτα της Lancia Martini και την θέση εργοστασιακού οδηγού της 037.
Πάλι τέρμα το γκάζι και πάλι ατύχημα με μια άσχημη έξοδο στο Rally της Σαρδηνίας και έσπασε τα πλευρά του.
Henri Toivonen – Sergio Cresto
Το 1986 όμως, και αφού ο Fiorio τον κατσάδιασε για τα καλά, αποφάσισε να μην κλέβει απλώς τις εντυπώσεις αλλά και να θριαμβεύσει. Με το καλημέρα κέρδισε το Rally Monte Carlo, στη Σουηδία εγκατέλειψε από σπασμένο μοτέρ ενώ ήταν πρώτος με διαφορά και στην Πορτογαλία ήταν ο εκπρόσωπος των οδηγών στην λευκή απεργία τους μετά το ατύχημα με το Ford RS200 του Santos, που έπεσε πάνω στους θεατές.
Επιστροφή στην Σαρδηνία και νίκη με συντριπτική διαφορά από τον δεύτερο και έτσι φτάνουμε στην Κορσική.
Monte Carlo 1986
Είναι 2 Μαΐου, ακριβώς ένα χρόνο από το θάνατο του Attilio Bettega, team mate του Henri, στον ίδιο αγώνα και με ίδιο αριθμό συμμετοχής.
Είναι ο καταραμένος Μάιος και ο Henri έχει πολύ υψηλό πυρετό, τόσο που σχεδόν τρέκλιζε και ήταν κατάχλομος και όμως η S4 στα χέρια του πέταγε! Μετά από 17 ειδικές διαδρομές η διαφορά του από τον δεύτερο ήταν ήδη 2 λεπτά και 45 δευτερόλεπτα!
Έλεγε ο Henri ότι ούτε ο ίδιος δεν πίστευε πως μπορούσε να πηγαίνει τόσο γρήγορα την S4, έλεγε ότι ήταν ταχύτερη από την σκέψη του και ότι σε κάθε στροφή προσπαθούσε να την μάθει ακόμα καλύτερα, ήθελε να την κατακτήσει, να την δαμάσει και να είναι ο ταχύτερος οδηγός με το ταχύτερο αυτοκίνητο… ήθελε…
Σε μια εύκολη δεξιά στροφή η S4 αποφάσισε πως θα έμενε αδάμαστη, το άγριο άλογο που κανείς δεν μπόρεσε να υποτάξει. Σε εκείνο το ανυποψίαστο αλλά ύπουλο σημείο, μακριά από θεατές και σωστικά συνεργεία, η Lancia βγήκε από το δρόμο.
Αφού έπεσε σε μια χαράδρα καρφώθηκε με το πάτωμα σε ένα δέντρο, το ρεζερβουάρ ανατινάχθηκε και η S4 τυλίχθηκε στις φλόγες, ο Henri Toivonen και o Sergio Cresto έμειναν εγκλωβισμένοι και δεν είχαν καμία ελπίδα.
Ο Miki Biasion και ο Bruno Saby που έφτασαν λίγο μετά το ατύχημα δεν μπόρεσαν καν να πλησιάσουν από την δυνατή φωτιά.
Ότι έμεινε από την S4 των Henri Toivonen – Sergio Cresto
Ήταν 2 Μαϊου 1986 στις 14:58 όταν ανακοινώθηκε και επίσημα ότι ο Henri Toivonen και ο Sergio Cresto ήταν νεκροί, η Lancia απέσυρε την συμμετοχή της και ο τελικός νικητής Bruno Saby με Peugeot 205 T16 αρνήθηκε να ανοίξει την σαμπάνια.
Το χαμογελαστό παιδί με το πάθος για οδήγηση και το γκάζι κολλημένο στο πάτωμα είχε φύγει και μαζί του έκλεισε και κεφάλαιο Group B στα Rallies.
Μετά από αυτόν τα πρώτα χρόνια του Group A έμοιαζαν με καρικατούρα των rallies και έπρεπε να αναζωπυρωθεί η μάχη Lancia–Toyota και Subaru–Mitsubishi για να δούμε πάλι ταλέντα σαν τους Auriol, Delecour, McRae, Burns, Sainz και ασφαλώς Makinen, και να αναρωτιόμαστε τι θα είχε καταφέρει ο Henri Toivonen αν εκείνη την ημέρα αποφάσιζε να σηκώσει λίγο το πόδι από το γκάζι και να χαλαρώσει, αν αποφάσιζε να κερδίσει σε άλλο αγώνα και σε καλύτερη φυσική κατάσταση.
Κανείς δεν είδε την έξοδο, και κανείς δεν ξέρει αν το ατύχημα έγινε από μηχανική βλάβη η εξαιτίας της ασθένειας του Toivonen, όπως και να έχει όμως άφησε αυτόν τον κόσμο όντας στην κορυφή και σε κατάσταση έκστασης, την κατάσταση που περιέγραφε ο Ayrton Senna μετά την Pole Position του Monaco.
Πρόλαβε όμως και έδειξε το ταλέντο του, ένα ταλέντο μεγαλύτερο από την ίδια τη ζωή, άφησε το στίγμα του και ακόμα και σήμερα στο σημείο όπου άφησε την τελευταία του πνοή θα βρείτε φρέσκα λουλούδια δίπλα στην αναμνηστική επιγραφή.
Εγώ θέλω να τον θυμάμαι χαμογελαστό και πρώτο.
Νίκος Κουμπής
ΥΓ: Εδώ ένα καλό tribute video
