35 Χρόνια Fiat Uno

Το αγαπημένο μας μικρό Fiat Uno έγινε πλέον ….μεγάλος άντρας! Γεννηθήκε τoν Ιανουάριο του 1983 ως αντικαταστάτης του επιτυχημένου εμπορικά, με 12 χρόνια στην αγορά Fiat 127, και επανέφερε την ονομασία Uno που είχε χρησιμοποιηθεί το 1908  στο Fiat Tipo 1, ένα μικρό αυτοκίνητο πόλης με τετρακύλινδρο κινητήρα 2,200cc και απόδοση 15 ίππων που παράχθηκε σε 1600 μονάδες, και χρησιμοποιήθηκε κυρίως ως ταξί στην Ιταλία, στη Νέα Υόρκη, στο Λονδίνο και στο Παρίσι. 

Fiat Tipo 1 1908

To Fiat Uno γεννήθηκε απο την επιθυμία του Vittorio Ghidella, τότε Προέδρου του Gruppo Fiat, να αντικαταστήσει με ένα αυτοκίνητο τα πολύ πετυχημένα Autobianchi A112 και Fiat 127 που είχαν ήδη μια επιτυχημένη δεκαετία στη πλάτη τους.

Αρχικά η Fiat ανέθεσε σε Bertone και Giugiaro να καταθέσουν τις προτάσεις τους ενώ ταυτόχρονα το εσωτερικό Centro Stile εξέλισσε μια εναλλακτική χαμηλού κόστους βασισμένη στην αρχιτεκτονική του Fiat 127 και με μεγαλύτερη έμφαση στη πρακτικότητα παρά στο design.

Αρχικές προτάσεις για το Fiat Uno

Ανάμεσα στα σχέδια των γνωστών carrozzieri επιλέχθηκε αυτό του Giugiaro για το οποίο η αρχική ιδέα, ύστερα απο έντονη παρότρυνση του Gian Mario Rossignolo, διευθυντής της Lancia από το 1977 μέχρι το 1979, ήταν να κατασκευαστεί απο την Lancia, σαν μια πολυτελής επιλογή της κατηγορίας, αφήνωντας το σχέδιο του Centro Stile να βγει στην αγορά σαν Fiat ώστε να διατεθεί με χαμηλότερη τιμή κτίσης.

Lancia Uno

Ο Vittorio Ghidella αρχικά συμφώνησε με αυτή την πρόταση του Rossignolo και διέθεσε τα κατάλληλα κονδύλια για την παράλληλη εξέλιξη των δύο αυτοκινήτων αν και τελικά στην πορεία, όταν το αμάξωμα της Fiat πήρε την τελική του μορφή, θεωρήθηκε υπερβολικά Low cost και αποφασίστηκε να παραμερηθεί και τη θέση του να την πάρει αυτό της Lancia.

Πύλινο πρωτότυπο της Lancia BCDE

Ο Rossignolo, που στήριζε με σθένος την ιδέα ότι η Lancia έπρεπε να αποκτήσει όγκο πωλήσεων με ένα πολυτελές και κομψό μικρό αυτοκίνητο πόλης, διαφώνησε σφόδρα με την επιλογή αυτή της Fiat Auto και υπέβαλλε την παραίτηση του. Είναι ειρωνία της τύχης ότι η Lancia θα παρουσίαζε μόλις λίγα χρόνια μετά την Y10, αρχικά με σήματα Autobianchi, και θα γινόταν τόσο συμβολικό αυτοκίνητο που τελικά ήταν το μόνο μοντέλο της φίρμας που έμεινε με συνέχεια και συνέπεια στην αγορά μέχρι τέλους. Αλλά αυτή είναι μια άλλη -πονεμένη- ιστορία με την οποία θα ασχοληθοιύμε σύντομα.

Λειτουργικό πρωτότυπο Lancia BCDE

Σχεδιασμένο δια χειρός Giorgetto Giugiaro, το -εν τέλει Fiat– Uno χαρακτηριζόταν απο το υψηλότερο και πιο ορθογώνιο σχέδιο του σε σχέση με τον προκάτοχο του 127 και έδειχνε την επιλογή να γίνει πιο πρακτικό, αν και παράλληλα προβλημάτιζε με το σχήμα του για το  εαν θα μπορούσε να είναι αεροδυναμικό, όταν την ίδια στιγμή άλλοι κατασκευαστές προχωρούσαν σε λύσεις με χαμηλότερο αμάξωμα και πιο λείες επιφάνειες.

Lancia Uno render

Πολλοί ξαφνιάστηκαν απο την διαφορετική προσέγγιση του Giugiaro στο σχεδιασμό του αυτοκινήτου. Το αμάξωμα ακολουθεί ένα κοντό και ψηλό μοτίβο, μια λύση η οποία αντιγράφτηκε από όλα τα μετέπειτα Supermini, και την υιοθέτηση του ‘Kamm-tail’. Η επιλογή αυτή απέδειξε πως ένα κοφτό πίσω τελικό μέρος είναι εξίσου  αεροδυναμικό με ένα αντίστοιχο κωνικό σχήμα δακρύων αφού το Uno όταν παρουσιάστηκε είχε ένα αεροδυναμικό συντελεστή Cd 0,33, μία άριστη επίδοση για την κατηγορία του.

Η πορεία της εξέιξης του σχεδίου του Fiat Uno

Σχεδιαστικά το Fiat Uno είχε πολλούς νεοτερισμούς, όπως την ενίσχυση του σασί με ράβδους εντός των μαρσπιέδων, την κατάργηση των νεροχυτών με ένα σύστημα διπλής τσιμούχας στις πόρτες οι οποίες είχαν αεροδυναμικό σχεδιασμό που κάλυπτε τις εμπρός κολώνες αλλά και την γωνία της οροφής. Επίσης τα χερούλια των τρίθυρων εκδόσεων ήταν χωνευτά στο αμάξωμα για μικρότερη αντίσταση στον αέρα και επρός είχε μονό υαλοκαθαριστήρα ενώ πίσω το παρμπριζ διέθετε αντιστάσεις τοποθετημένες κατά μήκος της πορείας του πίσω καθαριστήρα για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα.

Fiat Uno 5d

Το κλου του Uno όμως ήταν το ταμπλό με τη …διαστημική, για την εποχή, σχδίαση των δύο πινάκων των διακοπτών εκατέρωθεν του πίνακα οργάνων. Μια επιλογή που εμπνέυστηκε απο το Citroen Visa, που όμως στην περίπτωση της Fiat δεν απαιτούσε πτυχίο αστροφυσικής για να λειτουργήσει. Ένα αλλο χαρακτηριστικό ήταν ότι ο πίνακας οργάνων φωτιζόταν απο μια μονάχα λυχνία, της οποίας η δέσμη διοχετευόταν μέσω οπτικών ινών σε όλα τα όργανα.

Το ταμπλό της βασικής έκδοσης Fiat Uno 45

Μετά απο …μερικά εκατομμύρια χιλιομέτρων δοκιμών, το πιο δοκιμασμένο αυτοκίνητο πριν βγει στην παραγωγή μέχρι τότε, σε ερήμους και παγωνιές το Fiat Uno παρουσιάστηκε τον Ιανουάριο του 1983 σε μια μεγάλη εκδήλωση στο Διαστημικό Κέντρο της NASA στο Ακροτήρι Canaveral της Florida.

Πρωτότυπο του Fiat Uno κρυμμένο κάτω απο το αμάξωμα του Panda σε δοκιμές στην -πολύ- Βόρεια Ευρώπη

Η κίνηση αυτή συμβόλιζε τη σημασία που έδινε η Fiat, και ο Ghidella προσωπικά, στο εγχείρημα Uno και πως η τεράστια επένδυση της Fiat, πάνω απο 100 Δις. Lire, έμελλε να στρέψει το Gruppo προς το μέλλον. Μάλιστα για χάρη του νέου μικρού η Fiat ανακαίνισε πλήρως το εργοστάστιο στο Mirafiori με το πρόγραμμα ‘Robogate‘ μετατρέποντας το σε μία απο τις πλέον σύγχρονες παραγωγικές μονάδες στον Κόσμο.

18/1/1983 το Fiat Uno παρουσιάζεται στο Cape Canaveral

Το Fiat Uno ξεκίνησε την εμπορική του σταδιοδρομία  με τον κινητήρα  903cc του προκατόχου του Fiat 127, που ονομάστηκε ”45”, νούμερο το οποίο υποδηλώνει την ιπποδύναμη. ενώ ακολούθησαν οι εκδόσεις ‘’55” και ”60′‘ με κινητήρα 1.116cc και ”70” από κινητήρα 1.301cc. Ενδιαφέρουσα ήταν και η έκδοση 45ES (Energy Saving) που προερχόταν απο την 45 Super και με ειδικό καρμπυρατέρ ‘cut off’ και διαφορετικές σχέσεις στο κιβώτιο κατανάλωνε 5.5 λίτρα/100 χλμ ενώ μπορούσε να φτάει τα 140 χλμ/ώρα τελικής ταχύτητας.

Αργοτέρα παρουσιάστηκαν και οι diesel εκδόσεις του, 1,3D 45hp,  1.4TD 72hp και 1.7 60D 58 ίππων και τελικά κέρδισε, δικαίως, τον τίτλο του Ευρωπαϊκού Αυτοκινήτου της Χρονιάς το 1984.

Για τους πλέον ενθουσιώδης οδηγούς που παρακαλούσαν για μια εκδοχή Abarth η Fiat παρουσίασε, τον Απρίλιο του 1985, το ”Uno Turbo i.e.”, με κινητήρα 1,3 λίτρων και απόδοση 105 ίππων, που χάριζε στο αμάξωμα των 845 kg εκρηκτικές επιδόσεις, ενώ τον Ιούνιο του ίδιου έτους αντικαταστάθηκε ο μικρός 903cc στην έκδοση ”45”  με τον ενός λίτρου πλήρως ολοκληρωμένης ρομποτικής μηχανής FIRE, o οποίος παρότι έχει την ίδια ονομαστική ισχύ των 45hp ήταν πολύ πιο προχωρημένος και με λιγότερα εξαρτήματα, χαμηλότερο βάρος, βελτιωμένες επιδόσεις και οικονομία καυσίμου συνέχισε την καριέρα του μέχρι σήμερα. 

Στο Fiat Uno Turbo i.e. το ταμπλό έγινε ακόμα πιο ενυπωσιακό καθώς προσφέροταν είτε με μια υπερ πλήρης έκδοση με αναλογικά όργανα κάθε είδους, είτε με ένα πολύ ενυπωσιακό και φουτουριστικό ψηφιακό πίνακα οργάνων.

Το υπερπλήρες αναλογικό καντράν του Fiat Uno Turbo i.e.

Ο εντυπωσιακός ψηφιακός πίνακας οργάνων του Fiat Uno Turbo i.e.

Η Fiat για να τονώσει το σπορ προφιλ του Uno θέσπισε και Πρωτάθλημα Rally Ενιαίου τύπου με Uno Turbo i.e. και σημαντικές ομάδες, όπως η Jolly Club και Grifone, κατέβασαν αξιόμαχες συμμετοχές ακόμα και σε αγώνες του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος για την ‘εκπαίδευση’ νέων οδηγών.

Fiat Uno Turbo Rally Jolly Club

Το 1987 ήρθε η έκδοση SX75, το πρώτο καταλυτικό Uno και η ταχύτερη έκδοση ατμοσφαιρικού Uno με τον κινητήρα  1498 cc και το 1989, λίγο μετά το Facelift, της πρώτης γενιάς θα παρουσιαστεί η δεύτερη γενιά Uno το οποίο με τις αλλαγές της εμφάνισης κυρίως στο μπροστινό μέρος και ελαφρώς πίσω, ο αεροδυναμικός συντελεστής θα πέσει στο μόλις Cd 0,30!

Το ανανωμένο πίσω μέρος του Fiat Uno 2ης γενιάς

Μαζι με το αμάξωμα, που ακολούθησε την σχεδιαστική γλώσσα του Tipo (που με τη σειρά του βασιζόταν σε αιθητικές προτάσεις για το ….Uno), άλλαξε και το ταμπλό για χάρη ενός πιο απλοϊκού σχεδίου με συμβατική διάταξη χειριστηρίων αλλά και αναβαθμισμένη ποιότητα κατασκευής.

Fiat Uno 5d 2ης γενιάς

Παράλληλα παρουσιάστηκε και η δεύτερη γενιά του Uno Turbo i.e, που έφερε και την ονομασία ‘Racing’ μηχανικό σύνολο 1,372 cc και απόδοση 118hp κάνοντας το σαφώς ταχύτερο ενώ ο ίδιος κινητήρας με εξελιγμένη ηλεκτρονική διαχείρηση θα μεγαλουργήσει κάτω απο το καπό των μικρών ρουκετών Punto GT.  

Fiat Uno Turbo Racing

Στο Fiat Uno Turbo Racing καταργήθηκαν τα ψηφιακά όργανα

Το 1995 τελικά αντικαταστάθηκε απο το Punto , ωστόσο, το Uno συνέχισε  να παράγεται και σε άλλες χώρες μέχρι το 2013.

Διαφημιστικό του Fiat Uno Mille για την Αγορά της Λατινικής Αμερικής

Το στυλ οδήγησης, η πρακτικότητα και ο χειρισμός του Uno, κέρδισαν πάνω από 9 εκατομμύρια αγοραστές. Έξι εκατομμύρια αυτοκίνητα κατασκευάστηκαν μόνο στην Ιταλία και τα υπόλοιπα σε άλλες χώρες. Σύμφωνα με το Wikepedia είναι το 8ο πιο παραγόμενο μοντέλο στην ιστορία της αυτοκίνησης.

Fiat Fiorino Pick Up

Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν τα αμέτρητα Fiat Fiorino, που ακόμα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε μικροεπαγγελματίες σε όλο τον Κόσμο, το Fiat Duna sedan και Weekend αλλά και τα Innocenti Elba που βασίστηκαν στο Uno και πραγματιποιήσαν σημαντικές πωλήσεις.

Fiat Duna Sedan

Innocenti Elba

Σήμερα το όνομα Uno συνεχίζεται με μεγάλη επιτυχία στη Λατινική Αμερική όπου ένα μικρό αυτοκίνητο, που βασίζεται στο ‘δικό μας’ Panda είναι το best seller της κατηγορίας του, ενώ ελπίζουμε το όνομα του να δωθεί στον αντικαταστάτη του Punto, που φημολογείται πως θα έρθει εντός του 2018.

Fiat Uno III για την αγορά της Λατινικής Αμερικής

Και το μικρό Fiat που εξελίχθηκε μαζί με το γνωστό Uno τι απέγινε?

Θα ήταν ασύμφωρο να εγκαταλειφθεί εντελώς το σχέδιο του Centro Stile, ιδίως μετά απο τα σεβαστά κεφάλαια που δαπανήθηκαν για να την εξέλιξη του, οπότε ο Vittorio Ghidella έκανε μια κίνηση ματ. Μιμούμενος τον Palmiro Togliatti, πούλησε τα σχέδια του (όπως είχε γίνει και στις περιπτώσεις των 124, 125, 126 και 128 προγενέστερα) σε μια αυτοκινητοβιομηχανία της Ανατολικής Ευρώπης που έψαχνε ένα νέο μοντέλο και που το έβγαλε στη παραγωγή χωρίς να αλλάξει ούτε μια βίδα.

Το ξέρετε όλοι, και στην Ελλάδα ήταν πάρα πολύ αγαπητό και επιτυχημένο ενώ είναι οξύμωρο πως πραγματοποίησε πωλήσεις στις ΗΠΑ, όπου το Uno πέραν της πρώτης παρουσίασης δεν πάτησε ποτέ τις ρόδες του.

Ποιό ήταν?

Μα το Zastava Yugo φυσικά!

Zastava Yugo

Νίκος Κουμπής – Γιώργος Φωτεινός